قاعدة «تعرف الاشیاء به اضدادها»، یکی از ملاک‌های مقایسه و فهم تفاوت‌هاست؛ مخصوصاً در آنجا که فاصله‌ها بسیار زیاد باشد مثل تفاوت نور و ظلمت، آگاهی و جهل که قرآن کریم آنها را مقابل هم قرار می‌دهد و می‌فرماید که مساوی و یکی نیستند یا مقایسة خوبان با بدان که در کنار هم ارائه می‌شوند تا از اقدامات و رفتارهای آنان، فهم فاصله‌ها و الگوگیری امکان پذیر گردد.

حضرت امام خمینی مبارزة خود را در دورة سلطنت محمدرضا شاه آغاز کردند و بعداز پیروزی انقلاب اسلامی، رهبری نظام جمهوری اسلامی را عهده‌دار شدند.

در این کتاب در دو فصل، برخی خصوصیات و رفتارهای محمدرضا و امام خمینی مطرح و مقایسه شده و سپس مقابله‌ها و برخوردهای آنان بخصوص در سال‌های پُر تنش و داغ 1341 ـ 1343 بررسی شده است. مقایسة بین آنان ـ علی‌رغم فاصله‌ای که بی‌نهایت یا به تعبیر قرآن کریم بهشت و جهنم است ـ تفاوت‌های دو نظام و دو رهبر و دو مقطع زمانی کشور را بخوبی نشان می‌دهند.خصوصاً جوانان و نوجوانان بایستی از این تفاوت‌ها آگاه باشند تا دشمنان انقلاب جای سره از ناسره، پاک از ناپاک، مرد از نامرد، وارسته از وابسته، خدمتگزار از خائن را جا به جا نکنند و راه را بر آنان مشتبه نسازند.